Presenteïsme:

trends en oplossingen

Vrijwel elk bedrijf heeft er wel eens mee te maken: presenteïsme. Werknemers die zich niet fit voelen, maar toch aan het werk zijn. Ze hebben griep, mentale gezondheidsklachten, fysieke problemen of zijn om een andere reden niet in staat om hun werkzaamheden optimaal uit te voeren. Een goedbedoelde gewoonte, die toch voor zowel werkgever als werknemer nadelige gevolgen heeft.

Presenteïsme

Presenteïsme, het doorwerken wanneer je je niet 100% voelt, komt veel vaker voor dan veel werkgevers denken. Een bekend rapport uit 2019 maakte bekend dat 90% van de Amerikaanse werknemers wel eens ziek aan het werk is geweest. 33% gaf zelfs aan zich nooit ziek te melden.

Ook in het Verenigd Koninkrijk speelt dit probleem. In een survey uitgevoerd nét voor de pandemie gaf 83% van de ondervraagden aan dat presenteïsme binnen hun bedrijf plaatsvindt. Heeft de pandemie dit percentage veranderd? Experts verwachten van niet. “Now, presenteeism has simply gone digital,” beschreef Bryan Lufkin in een blog van BBC. Ook thuis kun je gewoon doorwerken wanneer je je niet goed voelt. Misschien zelfs nog wel makkelijker en langer.

Hoe zit dit in Nederland? Duidelijke cijfers zijn er in ons land helaas nog niet. Wel blijkt uit het EenVandaag opiniepanel dat drie op de tien werknemers bij lichte (coronagerelateerde) klachten gewoon naar hun werk gaat. Ook geeft één op de drie Nederlandse respondenten in een onderzoek van People at Work 2022 aan last te hebben van mentale gezondheidsproblemen waar hun werk onder lijdt.

Waarom we toch doorwerken

Waarom doen we dat nu, doorwerken als we ons niet fit voelen? Dit verschilt per persoon, per land en per branche. Echter, uit verschillende surveys komen met name de volgende redenen naar voren:

• Loyaliteit richting collega’s.
• De angst om achter te lopen.
• Een (te) groot verantwoordelijkheidsgevoel.
• Het zelf moeten (of willen) uitvoeren van verantwoordelijkheden.
• Angst om een baan of functie te verliezen.
• Plezier in het werk.

Een Zweeds onderzoek toonde bovendien aan dat presenteïsme het vaakst voorkomt bij werknemers die in hun werk met andere mensen te maken hebben. Deze medewerkers zijn bang dat een ziekmelding anderen tot last is, dus kiezen ervoor om gewoon door te werken.

Hebben werknemers alleen met producten of computers te maken, dan is het risico op presenteïsme iets lager. De belangrijkste reden om met klachten door te blijven werken is voor deze groepen het feit (of het gevoel) dat anderen hun werkzaamheden niet kunnen uitvoeren.

De kosten van presenteïsme

Presenteïsme kost werkgevers tien keer meer dan absenteïsme. Dat blijkt uit verschillende (voornamelijk Amerikaanse) berekeningen. Doorwerken terwijl je je niet fit voelt verlaagt de productiviteit, zorgt voor meer fouten en kan – in het geval van bijvoorbeeld griep – ook collega’s aansteken.

In een artikel van HBR is te lezen dat presenteïsme de individuele productiviteit van een werknemer zelfs met een derde omlaag kan brengen. Is het een aanhoudend probleem, dan kan dit per jaar dan ook in de duizenden euro’s lopen.

Oplossingen

Naast de vervelende gevolgen van presenteïsme, zijn er gelukkig ook oplossingen.

Ten eerste geldt – voor zowel werkgever als werknemer – dat voldoende kennis wonderen doet. Weet een werkgever of manager dat er binnen een bedrijf presenteïsme speelt, dan kan hiernaar gehandeld worden. En weten werknemers dat doorwerken terwijl ze zich niet fit voelen voor de werkgever alleen maar nadelig is? Dan doen ze dit waarschijnlijk minder snel.

Presenteïsme hangt sterk samen met een gebrek aan kennis, dat met voldoende training, voorlichting, gesprekken en eventuele vragenlijsten goed verholpen kan worden.

Ten tweede is het belangrijk om voorwaarden te creëren waarin medewerkers minder snel ziek worden en zich – wanneer nodig – zonder problemen ziek kunnen melden. Denk hierbij aan het beperken van de werkdruk, het bieden van individuele zorg en begeleiding, en het regelen van back-up voor iedere werknemer.

Whitepaper ‘Presenteïsme’

Meer gedetailleerde oplossingen nodig? Benieuwd hoe je presenteïsme opspoort en wat je kunt bereiken met de juiste programma’s tegen presenteïsme?

In onze whitepaper kijken we naar verschillende vraagstukken op het gebied van presenteïsme en geven we uitgebreid antwoord op de bovenstaande vragen.

Benieuwd? Download de whitepaper hier.